سیلر

سیلر یکی از پر کاربرد ترین مواد برای استفاده در رنگ چوب است. سیلر یکی از بخش های بسیار مهم در رنگ کاری چوب است که برای اشباع چوب مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چوب دارای منافذ و خلل و فرجی است که باید اشباع شود تا رنگ را به خود جذب نکنند. همچنین از بین بردن پرز ها و الیاف بسیار ریز سطح چوب هم با استفاده از سیلر و سنباده کاری بعد از آن صورت می‌پذیرد.

در این نوشته به معرفی سیلر و کارکرد آن در رنگ کاری چوب می‌پردازیم. با ما در ادامه همراه باشید.

سیلر سلولوزی چیست

سلولز جزء اصلی دیواره سلولی همه گیاهان و عمده ترین پلیمر موجود در طبیعت است. منبع اصلی سلولز صنعتی چوب و الیاف کتان است.

سلولز ماده‌ای است نامحلول ولی بسیار از مشتقات آن محلول‌اند و در صنایع رنگ مانند لاک‌های سلولزی به کار برده می‌شوند.

نیترات سلولز یا به عبارتی همان سلول نیترو از واکنش اسید نیتریک و سولفوریک با سلولز و آبکافت (حیدرولیز) در حرارت و فشار بالا تهیه می‌شود.

این محصول از واکنش تحت فشار با اتانل آبگیری می‌شود تا ماده‌ای تولید کند که دارای یازده تا دوازده درصد نیتروژن و پنج درصد آب و سی درصد الکل است.

حال با توجه به تعریف نیترو سلولز و شناخت ساختار مولکولی آن به تعریف سیلر می‌پردازیم : این پوشش در واقع یک نوع بتونه مایع بی‌رنگ جهت پر کردن خلل و فرج و منافذ بسیار ریز چوب هست.

که با چشم غیرمسلح قابل دید نیست و تقریباً رنگ کهربایی یا عسلی شکلی دارد که در ظرف‌های یک و چهار و بیست کیلویی به بازار عرضه می‌شود.

مواد تشکیل دهنده سیلر چیست؟

ساختار شیمی و مواد اولیه ساخت سیلر عبارت است از:

زینک استئارات روی، رزین سویدا ویل سؤیا، رزین نیترو سلولز یا همان لاک نیترو سلولز، حلال وایلن بوتیل استات

البته گاهی از اوقات به علت بالا بودن قیمت زینک استئارات روی، بعضی از شرکت‌ها مبادرت به استفاده از کربنات کلسیم می‌کنند.

این امر موجب افت کیفیت سیلر شده و نهایتاً پس از استفاده و اجرا باعث شده تا پس از مدت کوتاهی این محصول دچار ترک خوردگی و پوسته شدن شود.

پس از آشنایی با ساختار شیمی و ریز مولکولی سیلر به روش‌های استفاده و اجرای آن می‌پردازیم که مهم‌ترین بخش مطلب آموزشی ما هست.

تینر مناسب سیلر چیست؟

تینر مناسب برای مخلوط کردن با سیلر، تینر ۱۵٫۰۰۰ است. البته این بستگی به نوع تینر و یا نوع سیلر هم دارد.

برخی اساتید در فصل زمستان با توجه به سرد بودن هوا از تینر ۲۰.۰۰۰ استفاده می‌کنند.

در حالت عادی و در فصل گرم سال، از تینر ۱۵۰۰۰ استفاده کنید. تینر ۱۲۰۰۰ و ۱۰۰۰۰ مناسب سیلر نیست و از کیفیت کار شما کم خواهد شد.

بهترین روش برای اجرای سیلر چیست؟

سیلر با کاردک، قلم مو، غلتک و پیستوله قابل اجرا هست؛ اما شما نمی‌توانید از این ابزار ها در هر جایی استفاده کنید.

به همین دلیل به نظر ما بهترین روش برای اجرای اصولی سیلرسلولوزی، پیستوله بادی است.

اگر روی چوب آستری شاپان یا جوهر استفاده کرده باشید، اجرای سیلر با قلم مو با غلتک موجب جدا شدن رنگ آستری از چوب خواهد شد.

سیلر با توجه به خاصیت برندگی بسیار بالای تینر ۱۵۰۰۰، رنگ زیرین را از بین می‌برد و به عبارتی می‌توان گفت بخش زیادی از رنگ آستری را پاک می‌کند.

اگر قرار است چوب را به صورت خودرنگ، رنگ کنید و یا اینکه از آستری استفاده نمی‌کنید، امکان اجرای سیلرسلولوزی با قلم مو را خواهید داشت.

زمان خشک شدن سیلر چند ساعت است؟

سیلر پس از اجرا حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه برای خشک شدن سطحی زمان نیاز دارد که این زمان بستگی به دمای هوای کارگاه دارد.

با توجه به تجربه ما، باید به سیلر بین ۴ تا ۸ ساعت زمان دهید که بخارات آن تخلیه شود و چوب در بهترین حالت برای سنباده کاری قرار گیرد.

عجله در سیلر کاری عواقبی مانند ایجاد بخار در سیلر دست دوم خواهید داشت. چون بخار سیلر دست اول فرصتی برای خروج نداشته است.

آیا سیلر را با کیلر ترکیب کنیم؟

همان‌طور که قبلاً ذکر شد سیلر با خاصیت نفوذ کنندگی در خلل و فرج ریز چوب و حالت پر کنندگی عمل می‌کند.

برخی معتقدند مخلوط کردن کیلر با سیلر علاوه بر آنکه هیچ خاصیت مفیدی ندارد، فقط باعث می‌شود تا اصلی‌ترین ماده سازنده سیلر همان زینک استئارات روی به حالت دی اکتیو یا غیرفعال تبدیل شود.

ریتارد اصلی‌ترین ماده سازنده کیلر است که در صورتی که با سیلر مخلوط شود سبب می‌شود تا زینک استئارات روی، حالت الاستیکی خود را از دست داده و به یک لایه شیشه‌ای خشک تبدیل شود

به زبان ساده‌تر مخلوط کردن کیلر با سیلر سبب می‌شود تا حالت تلورانس سیلر از بین برود و عمر مفید آن از بین برود

پس به خاطر داشته باشید که از مخلوط کردن سیلر با کیلر پرهیز نموده که انجام این کار هیچ سودی برای شما نخواهد داشت.

سیلر را به مقدار مورد نیازتان بسازید!

نکته ی مهمی که در مورد سیلر باید بدانید این است که هیچگاه سیلر را بیشتر از نیاز خود با تینر حل نکنید.

ماده اصلی سیلر اگر بیشتر از دو روز در ظرف باقی بماند، در زیر ظرف به صورت گچ ته نشین خواهد شد و در این زمان این مایع هیچ خاصیتی ندارد.

برخی اساتید فکر می‌کنند با ترکیب دوباره این ماده گچی با مایع مانده در ظرف، دوباره محلول قابل استفاده است؛ اما در واقع این مایع، خاصیت سیلر تازه حل شده را ندارد.

همچنین به عنوان یک رنگ کار همیشه باید مراقب تاریخ انقضا رنگ باشید. بیشتر رنگ های سلولزی دارای یک سال تاریخ انقضا هستند.

در ادامه مبحث اشتباه مخلوط کردن سیلر با کیلر اگر بخواهیم دنبال علت‌های آن باشیم

شاید اصلی‌ترین دلیل انجام این کار اشتباه افت کیفیت سیلر در سال‌های گذشته بوده در سال‌های قبل سیلرهایی با مارکهای AW انگلیس، هاویلوکس آمریکا، اکزونوبل هلند، بریتی ایتالیا و … وارد می‌شد

از کیفیت بسیار بالایی برخوردار بودند و به‌مرور با شروع تحریم‌ها این محصولات تقریباً کاملاً نایاب شدند و محصولات تولید داخل روانه بازار شدند.

در همان ابتدای شروع تحریم‌ها تا سه یا چهار سال بعد هم ماده اولیه سیلر همان زینک (استوارات) روی از شرکت ویانووا (vianova) اتریش وارد می‌شد

آن هم به‌مرور شامل تحریم‌ها شد و شرکت‌های رنگ‌سازی برای ساخت آن به‌شدت دچار مشکل شد.

به نحوی که حتی سال‌های ۱۳۷۲ و ۱۳۷۳ سیلرسلولوزی به‌صورت سهمیه بندی بین رنگ‌کاران تقسیم می‌شد. پیدا کردن آن کار بسیار شاقی بود.

به‌مرور و باگذشت زمان محققین با تکیه بر خود باوری و دانش بومی موفق به تولید زینک استئارات روی شدند
با انجام تحقیقات چند ساله و ارزشیابی‌های متعدد خوشبختانه از ابتدای سال جاری رسماً واحد تولید زینک استئارات روی در پتروشیمی شیراز افتتاح گردید.

چند ماهی است که این ماده اولیه در اختیار شرکت‌های رنگ‌سازی قرار گرفته که انشاءا.. به‌زودی شاهد افزایش کیفیت در این محصول خواهیم بود.

نکته قابل توجه بعد آن است که به خاطر داشته باشیم مصرف سیلر با هر وسیله‌ای به‌صورت غلیظ کار اشتباهی است.

اینکه در میان عده‌ای این فرضیه اشتباه جا افتاده به شدت کار اشتباهی است سیلر هر چه رقیق‌تر باشد خاصیت نفوذ پذیری بیشتری داشته و نهایتاً سبب استحکام بیشتر کار می‌شود.

امیدواریم این اطلاعات مورد توجه شما قرار گرفته باشد.

لطفا هرگونه پرسشی در مورد سیلر و مشکلات کار با سیلر در رنگ چوب را با ما در میان گذارید. البته امیدواریم قبل از طرح پرسش، کل متن را مطالعه کرده باشید.