وارنیش

وارنیش یکی از پوشش‌های مورد استفاده در صنایع مختلف و به خصوص صنعت چوب و نجاری است.

وارنیش را نه تنها بر روی سازه‌های چوبی، بلکه بر روی هر سطح دیگری می‌توان اجرا کرد.

اگر در داخل یا خارج خانه خود سازه‌های چوبی داشته باشید، برای اطمینان از افزایش طول عمر سازه باید آن را با پوشش‌های مختلف مقاوم کنید.

چوب زمانی که با یک ماده مناسب پوشش داده شود، سالیان سال دوام خواهد داشت.

وارنیش نامی آشنا در میان رنگ کارها و علاقه‌مندان به رنگ چوب است.

یکی از مشکلاتی که در میان فعالان صنعت چوب در زمان معرفی وارنیش بسیار به چشم می‌خورد، کلی گویی است!

به‌عنوان مثال اگر از یک فرد آشنا با اصول اولیه رنگ کاری بپرسید چطور سطح چوب را پوشش دهم، در جواب می‌گوید: از وارنیش استفاده کنید!

وارنیش چیست؟

وارنیش یک اسم کلی هست و به مجموعه‌ای از مواد (لاک و مایعات و واکس‌ها) گفته می‌شود.

به‌عنوان یک لایه محافظ بر روی چوب قرار می‌گیرد.

عموماً جذب چوب نمی‌شوند و اگر جذبی صورت پذیرد، به صورت سطحی است.

وارنیش ها معمولاً شفاف هستند و بی‌رنگ که هیچ‌گونه پیگمنت رنگی ندارد.

یکی از انواع وارنیش، نیم پلی استر هست که بی‌رنگ هست و پس از اجرا همچنان طرح و نقش چوب نمایان است.

البته برخی وارنیش ها دارای رنگ هستند که رنگ چوب را تغییر می‌دهد.

وارنیش در مدل‌های مات، براق و خیلی براق در بازار موجود هستند (کیلر، نیم پلی استر، تمام پلی استر).

در مثالی دیگر برای باز شدن ذهنتان می‌توانیم بگوییم که شاپان یا جوهر یا موادی از این دست که برای تغیر رنگ چوب از آن‌ها استفاده می‌کنند.

جذب چوب می‌شود، از دسته وارنیش ها نیستند.

وارنیش ها عمدتاً برای پوشش چوب استفاده می‌شوند و یک لایه سخت، شفاف و محافظ روی چوب تشکیل می‌دهند.

زمان استفاده از وارنیش به دهه‌ها قبل‌تر می‌رسد؛ اما در سال‌های اخیر، نمونه‌های صنعتی از خانواده وارنیش ها به بازار عرضه شده است.

از وارنیش های مدرن و صنعتی مورد استفاده در صنعت چوب می‌توان به کیلر، نیم پلی استر، تمام پلی استر، پلی اورتان و … اشاره کرد.

برای درک بهتر از واژه وارنیش و خصوصیات آن باید کمی در مورد خصوصیات آن بدانیم.

وارنیش های صنعتی عموماً از سه ماده اصلی رزین، روغن و حلال تشکیل می‌شود.

حلال (تینر) از غلظت وارنیش می‌کاهد و به‌راحتی می‌توان با قلم مو یا پیستوله آن را اجرا کرد.

رزین‌های مورد استفاده در وارنیش صنعتی

دو ماده رزین و روغن ایجاد کننده وجه تمایز بین وارنیش ها هستند.

نوع رزین و روغن و همچنین نسبت این دو ماده به هر یک از این وارنیش ها ویژگی‌های مخصوص به خود را می‌بخشد.

به‌عنوان مثال برای ساخت وارنیش از سه نوع رزین فنولیک (phenolic)، آلکید alkyd و پلی اورتان (polyurethane) استفاده می‌شود.

امروزه بیشتر از رزین پلی اورتان برای ساخت وارنیش استفاده می‌شود.

این مورد ناشی از قیمت ارزان‌تر، مقاومت بیشتر در برابر خط و خش و اجرای راحت و تمیز است.

بهترین و البته گران‌ترین وارنیش ها از فنولیک ساخته می‌شوند. همچنین می‌توان به ترکیب این رزین‌ها با هم یک وارنیش جدید ساخت.

روغن‌های مورد استفاده در وارنیش

برای تولید وارنیش از دو روغن تانگ (روغن چوب چینی) و روغن کتان استفاده می‌شود.

از میان این دو روغن، استفاده از روغن کتان متداول‌تر هست که این مورد به خاطر قیمت پایین‌تر آن است.

به نظر بیشتر اساتید وارنیش های ساخته شده با روغن تانگ، کیفیت بیشتری دارد.

روغن در صورت قرار گرفتن در معرض هوا، باعث سخت شدن وارنیش می‌شود.

موارد استفاده وارنیش چوب

نکته‌ی دیگری که در مورد وارنیش ها باید بدانیم این هست که جایگاه استفاده از وارنیش در کجاست؟

بیشتر وارنیش ها برای استفاده بر روی سازه‌های چوبی مورد استفاده در داخل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.

البته در گذشته از وارنیش ها برای پوشش چوب در فضای باز استفاده می‌شد.

اما با ورود روغن‌های گیاهی مخصوص چوب دیگر استفاده از وارنیش های فضای آب توجیه فنی و اقتصادی ندارد.

در ساختار وارنیش هرچه نسبت روغن بیشتر از نسبت رزین باشد، انعطاف‌پذیرتر هست و مقاومت بیشتری در برابر رطوبت دارد.

همچنین می‌توان با اضافه کردن مواد دیگری، مقاومت وارنیش را در برابر اشعه UV هم بیشتر کرد.

از وارنیش های با خصوصیات سخت و شکننده هم در پوشش مبلمان چوبی استفاده می‌شود.